Γιατί στις γυναίκες αρέσουν τα ακριβά δώρα;

Τα οικονομικά είναι μια επιστήμη οπλισμένη με εξαιρετικά ευέλικτα μεθοδολογικά εργαλεία, τα οποία επιτρέπουν στους οικονομολόγους να απαντήσουν σε πληθώρα ερωτημάτων που εκτείνονται σε όλο το εύρος της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αρκετοί κοινωνικοί επιστήμονες αντιμετωπίζουν αυτό τον επιστημονικό ιμπεριαλισμό των οικονομικών με επικριτική διάθεση. Παρόλο που εν μέρει συμφωνώ με αυτή την άποψη, από την άλλη δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να χρησιμοποιήσω τα οικονομικά εργαλεία για να δώσω εξηγήσεις σε θέματα ασύγκριτα πιο ενδιαφέροντα από τα συνήθη πληκτικά οικονομικά περί πληθωρισμού, επιτοκίων, διεθνούς εμπορίου, ελλειμμάτων και ούτω καθεξής.
Ένα από ερωτήματα που με έχουν απασχολήσει λοιπόν είναι γιατί τα ακριβά δώρα αρέσουν στις γυναίκες. Μια προφανής εξήγηση θα ήταν ότι είναι λογικό κάποιος να προτιμάει ένα ακριβό δώρο από ένα λιγότερο ακριβό, διότι ή ακριβότερη τιμή αντανακλά μια υψηλότερη χρηστικότητα του αγαθού. Δεν είναι όμως πειστική η εξήγηση αυτή. Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς εύκολα, τα δώρα τα οποία συγκινούν μια γυναίκα είναι συνήθως πράγματα με ελάχιστη πρακτικότητα (πχ. το κατεξοχήν αγαπημένο δώρο είναι τα κοσμήματα, ένα εντελώς άχρηστο προιόν). Έτσι, ένα πλούσιο μπουκέτο λουλούδια και σοκολατάκια είναι πολύ καλύτερο δώρο από μια κούτα με καλσόν (σίγουρη χυλόπιτα), παρόλο που το δεύτερο είναι σαφώς πιο χρήσιμο ή ένα ακριβό κόσμημα καλύτερο δώρο από ένα φούρνο μικροκύματων ίσης αξίας.
Αυτή η συμπεριφορά παρόλο που αν το εξετάσει κανείς αυστηρά φαίνεται ανορθολογική, στην πραγματικότητα μπορεί να είναι ιδαίτερα ορθολογικη! Το λόγο έχουν τα οικονομικά της αβεβαιότητας (economics of uncertainty):
Όπως όλες οι οικονομικές αποφάσεις, έτσι και οι ερωτικές αποφάσεις λαμβάνονται υπό καθεστώς ασύμμετρης πληροφόρησης (δηλαδή δεν γνωρίζουμε κάποια πληροφορία που οι υπόλοιποι γνωρίζουν). Ας υποθέσουμε λοιπόν, απλουστευτικά ότι έχουμε δυο τύπους ανδρών: αυτούς που επιδιώκουν εφήμερες σχέσεις (bad risk) και αυτούς που έχουν σοβαρές προθέσεις (good risk). Φυσικά αυτοί οι δυο τύποι ανδρών γνωρίζουν τι είδους τύποι είναι οι ίδιοι, αλλά οι γυναίκες προς τις οποίες απευθύνονται προφανώς όχι (εξου και η ασύμμετρη πληροφόρηση). Πως θα επιλέξουν τον σωστό τύπο άνδρα οι κυριές; Τα οικονομικά της αβεβαιότητας μας λένε ότι το κλειδί είναι τα σημάτα (signals) που εκπέμπουν οι διάφοροι τύποι ανδρών. Στην περίπτωση μας οι άνδρες στέλνουν σήματα μέσω των δώρων που προσφέρουν, προσπαθώντας να επικοινωνήσουν στη γυναίκα τι τύπος είναι ο καθένας. Τι ξεχωρίζει όμως ένα αξιόπιστο σήμα, από ένα αναξιόπιστο; Απλά:

Αξιόπιστο σήμα είναι αυτό που ένας κακός τύπος (bad risk) δεν έχει κίνητρο να μιμηθεί.

Κατα συνέπεια ένας άνδρας που ενδιαφέρεται για μια εφήμερη σχέση, ουδέποτε θα θυσίαζε μεγάλο μέρος των εισοδημάτων του για ένα δώρο, την στιγμή που ένας αληθινά ερωτευμένος ...θα κάνει την υπέρβαση! Να λοιπόν και γιατί οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται για την χρηστικότητα του δώρου, αυτό που τους ενδιαφέρει τι οικονομική θυσία είναι διατεθειμένος να κάνει ένας άνδρας για αυτές. Το δώρο λειτουργεί ως σήμα (signal) και όχι τόσο ως αγαθό το οποίο αντλούν χρησιμότητα.
Τέλος να σημειώσω ότι μια ορθολογική γυναίκα δεν θα ενδιαφερθεί για την απόλυτη αξία του, αλλά τη σχετική. Δηλαδή ένα δώρο 200 ευρώ από κάποιον που έχει μηνιαίο εισόδημα 1000 ευρώ (200/1000=20%), έχει πολύ μεγαλύτερη αξία για εκείνη από ένα δώρο 400 ευρώ από κάποιον που έχει εισόδημα 10.000 ευρώ (400/10.000=4%).

H παραπάνω σύντομη ανάλυση, αν είναι ορθή, θεωρώ ότι δικαιώνει την γυναίκεια συμπεριφορά στο ζήτημα αυτό, διότι αποδεικνύει ότι δεν είναι υποκινούμενη από ματαιοδοξία, αλλά από την προσπάθεια τους να επιλέξουν τον κάλο τύπου συντρόφου.

Άντε ξηλωθείτε!