Mark Taimanov: Το πιο πικρό παιχνίδι της ζωής μου

Ο Mark Evgenievich Taimanov είχε δύο μεγάλες αγάπες: το σκάκι και την μουσική. Το πως τα κατάφερε όχι μόνο να συνδυάσει δύο τόσο απαιτητικές ασχολίες, αλλά ταυτόχρονα να διακρίθει σε πολύ υψηλό επίπεδο και στις δυο είναι άξιο θαυμασμού. Υποψήφιος διεκδικητής του παγκοσμίου θρόνου στο σκάκι και πιανίστας διεθνους κλάσης, δεν είναι ιδιότητες που τις συναντάς κάθε μέρα...πόσο μάλλον όταν αναφέρονται στο ίδιο άτομο!


Το 1971 όμως έμελλε να είναι μια σημαδιακή χρονία για αυτόν τον πολυτάλαντο άνθρωπο, όταν η κλήρωση τον έστειλε να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο σκακιστικό ταλέντο όλων των εποχών, Bobby Fisher, για τα προκριματικά του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Ο Fisher στην κυριολεξία συνέτριψε τον Taimanov 6-0, ένα σκορ αδιανοήτο για τέτοιο επίπεδο και ειδικά εις βάρος ενός σοβιετικού grandmaster. Η ΕΣΣΔ εκείνη την εποχή έδινε μεγάλη έμφαση στην προπαγάνδα μέσω του αθλητισμού και η εξευτελιστική ήττα του Taimanov δεν άρεσε καθόλου σε υψηλά ιστάμενους του κόμματος.


Πολλά χρόνια αργότερα διηγήται ο ίδιος σε συνέντευξη του:

"Οι κυρώσεις της Σοβιετικής κυβέρνησης ήταν αυστηρές. Μου στέρησαν τα πολιτικά μου δικαιώματα και διέκοψαν τον μισθό μου (η ιδιότητα του γκραν μετρ στην ΕΣΣΔ συνοδευόταν με την παραχώρηση ισόβιου μισθού). Μου απαγόρεψαν να ταξιδεύω στο εξωτερικό και με λογόκριναν. Ήταν ανεπίτρεπτο για τις αρχές, ένας σοβιετικός γκραν μετρ να χάσει με τέτοιον τρόπο από έναν Αμερικανό, χωρίς πολιτική εξήγηση. Για αυτό το λόγο έγινα αντικείμενο συκοφαντιών και κατηγορήθηκα, ανάμεσα σε πολλά άλλα, ότι διάβαζα στα κρυφά βιβλία του Solzhenitsin. Ημουν εκτός κοινωνίας για δύο ολόκληρα χρόνια. Τότε ήταν και η περίοδος που χώρισα με την πρώτη γυναίκα μου, Lyubob Bruk"

Tι είχε συμβεί όμως σε αυτό το περιβοήτο ματς που στοίχισε τόσα πολλά στον Μark Taimanov; Αξίζε τόσο βαριά ήττα; Ο ίδιος ο Fisher, παραδέχτηκε πως όχι. Η κρίσιμη παρτίδα ήταν η τρίτη. Ο Taimanov έχανε ήδη 2-0 αλλά στο τρίτο παιχνίδι κατάφερε να βγάλει σημαντικό πλεονέκτημα, η νίκη που ίσως ανέτρεπε την ισορροπία ήταν κοντά. Ιδού η κρίσιμη θέση:




















Ο λευκός έχει πλεονέκτημα, ενώ η απλή κίνηση Qh3 φαντάζει με την πρώτη ματιά πολύ ισχυρή. Ας ακούσουμε τον ίδιο τον πρωταγωνιστή να περιγράφει τις σκέψεις του:


"Θυμάμαι ότι εκείνη την στιγμή ένιωσα μια αληθινή έκσταση από την πάλη. Εκτίμησα την θέση μου ως καθαρά πλεονεκτική, ενώ η κίνηση 20.Qh3 φαινόταν να μου δίνει την πρωτοβουλία…..η απογοήτευση όμως άρχιζε να έρχεται από την στιγμή που ξεκίνησα να μετράω βαριάντες….Δεν μπορούσα να βρώ ένα ξεκάθαρο δρόμο προς την νίκη. Ήταν απίστευτο! Όλη μου η κατανόηση πάνω στο σκάκι, όλη μου η εμπειρία, όλο μου το ταλέντο έδειχνε ότι αυτή η θέση είναι κερδισμένη. Όμως ένα ξεκάθαρο δρόμο προς την νίκη δεν μπορούσα να βρω! Και εδώ ήμουν, το παραδέχομαι, σε μια κατάσταση απελπισίας. -"Τι είναι αυτός ο Φίσερ; Είναι άτρωτος ή μάγος; Ξεκίνηση πάλι να υπολογίζω την κίνηση Qh3, μελετώντας δεκάδες βαριάντες, αλλά χωρίς επιτυχία, Και ο χρόνος κυλούσε...είχα σκεφθεί 72 ολόκληρα λεπτά σε αυτή τη θέση! Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα σκεφθεί τόσο πολύ για μια κίνηση. Και ύστερα απλά έσπασα ψυχολογικά. Η ενέργεια μου τελείωσε, ήρθε η απάθεια, τίποτε δεν έβγαζε νοήμα και απλά έκανα την πρώτη κίνηση που μου ήρθε στο μυαλό, η οποία φυσικά έχανε την παρτίδα"


Για την ιστορία η κίνηση που παίχθηκε ήταν 20.Νf3

Xωρίς ψυχικά αποθέματα και πλήρως αποκαρδιωμένος ο Taimanov έχασε και τα υπόλοιπα τρία παιχνίδια του ματς. Ο Fisher συνέχισε την φρενήρη πορεία του μέχρι τον παγκόσμιο τίτλο, ενώ οι δύσκολες μέρες μόλις είχαν αρχίσει για τον αντίπαλο του.


Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να τον απολαύσετε σε ένα εκπληκτικό ντουέτο για πιάνο με την εξίσου ταλαντούχα γυναίκα του.